21 HAZİRAN NE ANLAMA GELİYOR?

İngilizce’de solstice tanımının Türkçe karşılığı Gündönümü’dür. Güneşin ekvatordan en uzak olduğu yılın iki zamanını ifade eder. İngilizce’de equinox tabir edilen gündüz- gece eşitliğinden (ekinoks) farklı bir durumdur. Bu günler dünyadaki mevsim dönüşlerini tasvir eder. Dünyanın ekseninin eğikliği bu günlerin dolayısıyla da mevsimlerin oluşmasını sağlar. Bir gezegenin eğikliği, dönme ekseni ile yörünge ekseni arasındaki açıdır. Son 41.000 yıllık süreçte dünyamız 22.1^o ile 24,5^o arasında değişen bir eksen eğikliğinde dönmektedir. Bugün için dünyamızın eksen eğikliği 23.4371^oolup, giderek de azalmaktadır. Venüs tüm gezegenlerden farklı olarak 177^o’lik bir eksen eğikliğine sahiptir bu nedenle kuzey kutbu eksenine göre güneydedir. Güneşin etrafında dönerken dünya ekseninin eğikliği nedeniyle bir yarım küre daha çok güneş ışığı alarak sıcak dönemleri yaşarken, diğer yarım küre daha az güneş ışığı alarak daha serin günleri yaşar bu farklar da mevsimleri oluşturur. Dünyamız dik bir eksende dönseydi, en fazla ışığı sürekli olarak ekvator alacak ve mevsimler oluşmayacaktı. Böylece gündönümü veya ekinoks diye belli günler de olmayacaktı.

ŞEMA Açıklaması:Direkt Sunlight: Doğrudan gelen güneş ışıkları, N: Kuzey, S: Güney, ArcticCircle: Kuzey kutup Dairesi, AntarticCircle: Antartik Kutup Dairesi, JuneSolstice: Haziran Gündönümü, Tropic of Cancer: Yengeç Dönencesi, Tropic of Capricorn: Oğlak Dönencesi, Equator: ekvator, MarchorSeptemberEquinox: Mart veya Eylül Ekinosu, DecemberSolstice: Aralık Gündönümü
Gündönümleri Haziran (20 veya 21) ile Aralık (21 veya 22) gibi gerçekleşir. Bu günlerde güneş gökyüzündeki yörüngesi ekvatora göre kuzeye veya güneye en uzak konumda olur. Bir yarım kürenin kış gündönümü en kısa günü olup, yaz gündönümü de en uzun günüdür. Kuzey yarım kürede Haziran gündönümüyaz mevsiminin başlangıcını belirler, bugün dünya ekseni kuzey kutbunu güneşe en yakın konuma getiren eğikliktedir. Güneş ısınları Yengeç Dönencesine direkt olarak ulaşır.
Aralık Gündönümü ise kış mevsiminin başlangıcını gösterir. Bugün dünya ekseni güney kutbunu güneşe en yakın konuma getiren eğikliktedir. Güneş ısınları Oğlak Dönencesine direkt olarak ulaşır. Güney yarım kürede mevsimler Kuzey yarım kürenin tersinedir.
Ekinoks(gündüz-gece eşitlenmesi) Mart 21 ve Eylül 23 gibi gerçekleşir. Bu günlerde güneş tam ekvatora diktir ve gün ile gece aynı uzunlukta geçer. Vernal (ilkbahar) ekinoksu (21 Mart) ilkbaharın başlangıcını, Sonbahar ekinoksu (23 Eylül) da sonbaharın başlangıcını belirleyen günlerdir.


ŞEMA Açıklaması: SUN: Güneş, Earth’sorbit:Dünya yörüngesi, Equator:Ekvator, North Pole:Kuzey Kutbu, SummerSolstice:Yaz gündönümü, WinterSolstice:Kış gündönümü, Vernalequinox: İlkbahar ekinoksu, AutumnalEquinox:Sonbahar ekinoksu
Kaynak: https://www.britannica.com/story/whats-the-difference-between-a-solstice-and-an-equinox