ÇİN HER GÜN 20 MİLYON VATANDAŞINI AŞILIYOR

Bilim insanları Çin’in tek başına dünya genelinde yapılan günlük aşı dozunun %60’ını ülkesine uygulamasını hayranlıkla izliyor. İngiltere bu hıza ulaşabilse 6 gün gibi kısa sürede tüm vatandaşlarını aşılamayı bitirebileceği vurgulanıyor. Son bir haftadır hemen her gün 20 milyon doz yapma hızına ulaşan Çin dünya günlük 35 milyon doz aşılama kapasitesinin yarısından çoğunu tek başına gerçekleştiriyor. Dünya tarihinde böyle bir üretim ve uygulama hızına tanık olunmadığı, yapılan aşılarının çoğunun DSÖ’nün de Acil Kullanım Onayı verdiği iki aşıyla gerçekleştiği, bu aşılardan birinin de Türkiye’nin de kullandığı SINOVAC firmasının üretimi CoronaVac olduğu resmen bilinmektedir. Diğer aşının da devlet firması olan SINOPHARM firmasınca üretilmiş olduğuna dikkat çekiliyor.

Aşının Dünya Pazarındaki Durumu
Çin’in bu aşı üretim hızı ve aşılamadaki agresif planı ne yazık ki aşının dünya pazarında yok satmasına yol açan bir göçük yarattı. Çin bugüne kadar her iki aşısından toplam 350 milyon dozu, 75 ülkeye dağıttı. DSÖ’ünün acil kullanım onayı sonrası bu talebin daha da artması kaçınılmaz görünüyor. Aşılamaya çok yavaş başlayan Çin, sonradan bu konuda liderliğe yükseldi.  Nisan oratsına kadar günde 5 milyon doz aşı yapabilen Çin, bugün 20 milyon doz ile dünyada günlük aşılama sayısında açık ara lider. Çin Ulusal Sağlık Komisyonu 2021 sonun kadar 3 milyar, sonrasında da yılda 5 milyar doz aşı üretmeyi hedeflemektedir.
Bu hedefin gerçekleşebilmesi için üretimden, dağıtıma pek çok safhada aksama yaşanmamalı. Bunlar; aktif içerikte kullanılacak olan ham madde temini, aşıların konulacağı cam ampul/şişeler, aşıların belli şartlarda merkezlere dağıtımı, gibi uç uca bağlı bir zincirin çok iyi çalışması ile doğru miktar, doğru yere ulaşacaktır.
Artan Rekabet
Çin’in her ikisi de inaktive virüs aşı olan CoronaVacveSinopharmaşılarındaki hızı takdire şayandır. Bilim insanlarının çok iyi bildiği gibi Pfizer veya Moderna’nın ki gibimRNA aşısını üretmekten çok daha fazla vakit ve dikkat isteyen inaktive virüs aşısı üretiminde bu başarı göz ardı edilemez. İnaktive virüs elde edebilmek için önce devasa biyoreaktörlerde virüsü canlı hücrelerde üretmek aylarca sürecek bir çalışma gerektirmektedir. Örnek olması için, Çin’in virüs genomunu paylaşmasından sonra Moderna aşısını 2 gün içinde üretmiş, pandeminin 63. günü ilk gönüllüye uygulamıştır. Çin bu alandaki birikimini en kısa sürede diğer hastalık etkenlerine karşı da harekete geçireceği mutlaktır. Dünya gıda, suve sağlık alanında yarıştan galip gelmek isteyen devlerin alanı olursa belki aptalca silah üretim yarışı ve ütopik bir hayal olan uzay yarışına harcanan olanaklar bu alana kayar ve elimizdeki dünyayı yaşanır hale getirebiliriz. Atalarımız “Bir musibet, bin nasihatten evladır” diye boşuna söylememiş.
Dünya’da her dikkat çektiğim bir konu Fransa, İtalya, İspanya, Japonya gibi teknoloji, sağlık alanında tesisleri mükemmele yakın olan ülkeler bu yarışın dışında kalmış gibi durmakta, Türkiye ise 8 merkezde 12 aday aşı ile yer kapmaya çalışmaktadır. Bu alanda çalışan tüm meslektaşlarıma, bizlere güvenen başta Sayın Cumhurbaşkanı, Sağlık Bakanı, Sanayi Bakanı ve TÜBİTAK başkanımıza bilim insanları adına şükranlarımı sunarım.
Konuya geri dönersek & Haziran 2021 itibariyle Çin yaklaşık 1,4 milyar nüfusuna toplam 778 milyon doz aşı uyguladı. Bu hızla tüm ülkeyi 3 ay içinde aşılamış olması gerekiyor. Bu hızın sürdürülemeyeceği kanaatinde olan bilim inşaları var. Tezlerinde haklı olduklarını düşünüyorum, çünkü Beijing’teki büyük şehir merkezlerinde erişkinlerin yaklaşık %87’sini aşılayan Çin’in işi kırsal alanda sanılandan çok çok daha yavaş ilerleyecektir. Türkiye’de 10 Haziran itibariyletoplam yapılan doz32.097.095, 1.Doz Uygulanan Kişi Sayısı18.627.955, 2.Doz Uygulanan Kişi Sayısı13.469.140, aşısı tamamlananların oranı%16,4.ABD’de bu sayılar total aşı dozu305 milyon, 2 doz aşısı tamamlanan141 milyon, aşısı tamamlananların oranı%43. İngiltere’de toplam yapılan aşı dozu 69,3 milyon, 2 doz aşısı yapılan 28,5 milyon, 2 doz aşılananların oranı %42,5. Fransa’da total doz 40,8 milyon, 2 doz aşısı yapılan 12,9 milyon, 2 doz aşılananların oranı %19,2. İspanya total doz 31 milyon, 2 doz aşısı yapılan 11,6 milyon, 2 doz aşılananların oranı %24,6. Almanya total doz 57,9 milyon, 2 doz aşısı yapılan 19,9 milyon, 2 doz aşılananların oranı %23,9. İtalya total doz 39,9 milyon, 2 doz aşısı yapılan 13,5 milyon, 2 doz aşılananların oranı %22,4. Yunanistan total doz 6,46 milyon, 2 doz aşısı yapılan 2,51 milyon, 2 doz aşılananların oranı %23,4. Ukrayna total doz 1,55 milyon, 2 doz aşısı yapılan 180 bin, 2 doz aşılananların oranı %0.4. Rusya total doz 31,6 milyon, 2 doz aşısı yapılan 13,7 milyon, 2 doz aşılananların oranı %9,5. Japonya total doz 20,4 milyon, 2 doz aşısı yapılan 5,16 milyon, 2 doz aşılananların oranı %4,1. Hindistan total doz 237 milyon, 2 doz aşısı yapılan 45,6 milyon, 2 doz aşılananların oranı %3,3. Rakamlar yalan söylemez ülkemiz gün itibariyle ithal ederek elde ettiği aşılama başarısı hiç de küçümsenecek durum değildir. Doğru aşı tercihi DSÖ’ünün de onayladıSinovac üretimi CoronoVacile başlayan ve BioNTech üretimi Comirnaty ile devam eden tercih ve doğru aşılama politikası ile ışığa doğru hızla ilerlediğimizi görüyorum. Ay sonuna kadar aşılamanın 20 yaş dolayına düşeceği müjdesi son derce sevindirici ama, normalleşme sonrası büyük kentlerdeki eğlence yerleri ve yeşil alanlardaki aşırı yakın kalabalık topluluklar harcanan bunca parayı, verilen emekleri boşa çıkaracak gibi. Kafamızı duvara toplayıp, ağrı kesici almak nasıl akıllı işi değişe halkın bu sorumsuzluğu da kabul edilemez. Makse-Mesafe-Hijyen en büyük koruyucumuz. Hiçbir aşı hastalığa karşı %100 korumuyor, ne kadar süreyle koruduğu belli değil, 3. doz kamçılama aşısı gereksinimi tartışılıyor, platformların çaprazlanması düşünülüyor. Her bir aşı yaklaşık 20 USD civarı bu yükü devlete bırakmak hainliktir. Vatandaş olarak kendimiz korumak zorunluluktur. Lütfen maskelerinizi doğru seçin, piyasadaki maskelerin çoğu bez parçası, çöp. Korumaktan aciz bir de siz bunları yıkayıp kullanıyorsanız cinayete intihar süsü veriyorsunuz demektir. Sosyal medya hesaplarımdan doğru bilgilenmek için beni takip ediniz. Prof.Dr.Adnan Yüksel Gürüz (instagram, Facebook, youtube, web ve @profdrayguruz twitter’dayım) Sağlıklı günler dilerim.
Alıntı (doi: https://doi.org/10.1038/d41586-021-01545-3)