CORONAVİRÜS VE HAYVANLAR

Coronavirüsler doğaları gereği bugüne kadar hayvanlardan, insanlara bulaşmıştır. Yani zoonotik bir hastalıktır. SARS(misket kedilerinden), MERS (Hecin develerinden), SARS-CoV-2’de yarasalardan insana bulaşan Coronovirüslerdir. COVID-19 Pandemisinde olduğu gibi insandan insana bulaş hastalığın en ciddi sorunudur yine de pandemi başlangıcından beri hastalığın bulaşında rol oynaması olası pek çok evcil hayvan (köpek ve kedi başta olmak üzere) mercek altına alınmıştır. Amerika’daki Bulaşıcı Hastalıklar Merkezi (CDC) 25 Mart 2021 tarihinde bu konuyla ilgili bilgilendirme yapma gereksinimi duymuştur. İnsanların 1,5 metreden daha yakınlaşması durumunda bulaş riski oluştuğu, mevcut bilgilerin ışığında COVID-19’un insana bulaşmasında hayvanların rolüne dair kesin bilgi mevcut olmamakla beraber düşük de olsa bir etkisi olduğu düşünülmektedir. Hayvanların SARS-CoV-2 ile nasıl etkileştiğinin detaylı araştırılması önerilmektedir. ABD’de hayvanat bahçesindeki bir kaplan ilk COVID-19 pozitif olgu olarak bildirilmiştir. Hayvanlarla yakın temasta olan hayvanlara COVID-19’un bulaşma olasılığı üzerinde durulmaktadır. Virüsün az sayıdaki evcil hayvana (kedi ve köpeklere) bulaştığına dair bilimsel makaleler mevcut olup, çok yakın ilişkide olunması durumunda bu bulaşın gerçekleştiği, bu hayvanlardan insanlara bulaşma olasılığının çok az olduğu, COVID-19 özelinde evcil hayvanlarımızla olan ilişkimizi aynen diğer insanlarla olduğu gibi mesafeli olarak sürdürmemiz gerektiği, ev halkından birinin pozitif olması durumunda, şahsın insanlardan ve evdeki evcil hayvanlardan da izole edilmesinin gerekli olduğu, evcil hayvanların evindeki dışındaki insanlarla sosyalleşmesinin önlenmesi gerektiği vurgulanmaktadır.
Kedi, köpek, hayvanat bahçesindeki büyük kedigiller, goriller, çiftlikteki vizonlar, Slovenya’da bir gelinciğin ve bazı memelilerin SARS-CoV-2 ile enfekte olabildiği raporlandı. Bu koruma altındaki hayvanların hepsi bakıcıları COVID-19 pozitif olduktan sonra hastalık belirtileri göstermeye başlamış ve testleri pozitif çıkmıştır. Bazı hayvanların, bakıcıları tam koruyucu ekipman giymesine rağmen, hastalandıkları bildirilmiştir.Dünyanın pek çok ülkesinden COVID-19 geçiren vizon haberleri geçilmiştir. Vizonların çoğu ölürken, bazılarının hastalanmadığı da ayrı bir gerçektir. Hastalanan vizonlar sadece diğer vizonlara değil, çiftlikteki kedi ve köpeklere de hastalığın bulaşında rol oynamasına rağmen insanlara bulaşında bilimsel olarak ispatlanmış bir rol gösterilmemiştir. Buna rağmen bu olasılık göz ardı edilememeli, belki başka hayvanlara bulaştırarak insanlara bir tehdit oluşturabileceği hatırlanmalıdır. Virüs bir memeliden diğerine geçtiğinde (insan, hayvan) mutasyonlara daha yatkın hale gelmektedir. Danimarka’daki vizonlarda tespit edilen mutasyonlu suşun (Cluster 5), daha önce hiç saptanmadığı ve 5 mutasyon geçirdiği anlaşılmış ve o bölgedeki insanlarda da tespit edilmiş olduğu, 2020 Kasımından sonra beri Danimarka’da saptanmadığı unutulmamalıdır. COVID-19 olan hayvanlar arasında bugüne kadar kedi, köpek, tarla faresi, kır faresi, gelincik, meyve yarasası, hamster, rakun köpeği, beyaz kuyruklu geyik, domuz, tavşan bildirilmiştir. Deneysel olarak SARS-CoV-2 ile enfekte edilen non-human primatlardan Rhesus makakları, sinomolgus makakları, babunlar, Afrika yeşil maymunu, marmosetlerde hastalık oluşmuştur. Laboratuvar fareleri, tavuklar ve ördeklerin enfekte olduğuna dair veri elde edilmemiştir. Araştırmacılar pek çok hayvanda hastalığı incelemeye devam etmektedir. Çalışma sonuçları evcil hayvanlardan insana olası bulaşı da ortaya koyacaktır.
DSÖ’ndeki Rusya temsilcisi MelitaVujnovic5 Nisan 2021 tarihinde Hindustantimes’a yaptığı açıklamada COVID-19 geçiren insanlarla yakın temasta olan pek çok hayvanın hastalandığını açıklamıştır. Ara konakları net olarak tanımlanmamış olması nedeniyle insanları tedbirli olmaya davet etmiştir. Virüse duyarlı hayvanların ve olası rezervuarların belirlenmesi gelecekteki salgınların önüne geçecektir. https://www.hindustantimes.com/science/who-confirms-possibility-of-covid-19-transmission-from-humans-to-cats-dogs-tigers-101617641947971.html