Aşılar gündeme geldiğinden beri hepimizin kafasında bir sürü soru olmuştu ya, hangi aşı iyi, hangi aşı daha koruyucu, işte o soruların altındaki cevap Nötralizan Antikorlar (NAb). Tam olarak nötralizan antikorlar (NAb) hastalık yapan mikroorganizmalara karşı hücrelerimizi koruyan bağışıklığın baş aktörüdür. Doğal olarak vücudumuzun bağışık yanıtı sırasında ortaya çıkarlar ve bunu tetiklemek için ya bir enfeksiyon ajanı ile karşılaşmış olmamız veya aşılanmamız gerekir.*
Nötralizan antikorlar bazı durumlarda ömür boyu koruyuculuk sağlar, bu antikorlar bazen de kişinin o hastalığı geçirdikten sonra bağışık yanıtın oluşup oluşmadığını takip etmek için araştırılır. NAb’larile, patojenlere bağlanıp, bağışık yanıtın oluşmasını tetikleyen antikorlarla karıştırmamalıdır. Bağışık yanıtın bir parçası olan NAb’ların görevi patojene bağlanan antikorlardan farklıdır. Bunların kemik iliğindeki B hücreleri tarafından üretilir. B hücreleri oluştuktan sonra NAb’ları üretirler bunlar da özgün antijenlere bağlanarak mikroorganizmanın konak hücresini istila etmesini ve konakta enfeksiyon gelişmesini engellerler.
Isıya duyarlı olduğu için etrafı lipid ile sarılmış Zarflı virüslerin hücreye bağlanmasını ve hücre içine girmesini engelleyerek, lipidmembranı olmayan, ısıya dayanıklı zarfsız virüslerin genetik materyalinin korunduğu kapsid protein denilen kabuk yapıya bağlanarak hastalığa yol açmasının önüne geçerler. NAb’lar, virüslerin hücre içine girmek veya çoğalmak için kendi yapısını değiştirmesine de engel olurlar.
Bakteriyel ajanlarda etkisini bakterinin salgıladığı toksinleri bloke ederek gösterir. Bir NAb tarafından nötralize edilen patojen lökositler tarafından parçalanır, dalak tarafından filtre edilir idrar veya dışkı ile vücuttan atılır.
NAb’lar “pasif bağışıklama” dediğimiz hastalığı yenme stratejilerimizden biridir. Hastalığı geçirip bağışıklık kazanmış bir kişiden elde ettiğimiz NAb’ları hastalıkla karşılaşmamış kişiye vererek onu hastalığa karşı koruruz. Hiperimmün plazma, Konvelasan plazma tedavisi de denilen bu uygulama ile plazmadaki NAb’lar sayesinde hastalık öncesinde veya hastalığın erken döneminde kişileri korumak olasıdır. **İyi bir konvelasan plazmada istenilen özgün antikorlar yeter miktarda olmalı, içinde enfeksiyöz ajan bulunmamalı, özel durumlarda kullanılırken güvenli ve etkin olmalı. Bu korunma ne yazık ki çok uzun süreli değildir. NAb’ların yarı ömrü kısadır ama hızla ve kısa sürede koruma sağlayarak ölümcül olabilecek tabloları engeller. Pasif bağışıklık anne sütüyle ilk aylarda bebeğe geçen bir korunma mekanizmasıdır. Bebeğin daha gelişmemiş bağışıklık sistemine annenin sütündeki antikorlarla destek sağlanır.
Aşılam da NAb’ları oluşturan aktif bir bağışıklam yoludur. Aşıların içinde virüs, bakteri veya onlara ait bir parçe ile hazırlanır, insan vücuduna verildiğinde aynen mikroorganizmanın izlediği yoldan antikor oluşumunu tetikleyerek NAb’ların oluşmasını sağlar. Oluşan NAb’laraşılan kişi orijinal mikroorganizmayla karşılaştığında devreye girerek kişileri hasta olmaktan korur. Virüslerin sık sık mutasyon geçirmesi Dengue, Zika ve Mevsimsel grip virüslerinde olduğu gibi NAb’ları etkinliğini azaltır, yok eder. Bu nedenle DSÖ her yıl, hastalığın seyrini gözlemleyerek mevsimsel grip aşısını 3 veya 4 bileşenli olarak yeniden üretir. ADE kısaltmasıyla tanımlanan Antikora bağımlı kolaylaştırma, antikora bağlanan virüsün hücre içine girişini kolaylaştıran bir basamaktır. Virüsün hücreye girişinin yanında, hücre içinde üremesini kolaylaştıran bir durumdur. ADE, HIV ve Coronavirüslerde de sık görülen bir durumdur. ADE riski, aşıların da önündeki en önemli risklerdendir. Çünkü aşıların yol açacağı antikor üretimi, ADE yolunu açarak daha ağır bir enfeksiyonun oluşmasına neden olabilir. Kedilerdeki coronavirüs aşıları ve Dengue aşısı, aşılanmış bireylerde hastalığın daha ağır geçmesine yol açmaktadır.***Aşağıdaki şemada NAb’ların çalışma prensibi anlatılmıştır.
 |
Kaynak:
*https://www.news-medical.net/health/What-are-Neutralizing-Antibodies.aspx
**https://www.uptodate.com/contents/coronavirus-disease-2019-covid-19-convalescent-plasma-and-hyperimmune-globulin
***https://www.fluidic.com/resources/What-are-neutralizing-antibodies/
Yorumlar
Kalan Karakter: