Dünya tarihinin tanık olduğu çağının en özel ve en zorlu deniz savaşı ve Türk tarihinin en anlamlı deniz savaşı zaferi.
Gelen savaş gemilerinin isimleri korku vericidir tek başına: Batının gururunun simgesidir: Queen Elizabeth, Agamemnon, Bouvet, Irresistible , Ocean vb. Kimisi Birleşik Krallığın(İngiltere) kraliçesinin ismi, kimisi Yunan Mitolojisinin ismi, kimisi de okyanus ismiyle çıkıp gelmiştir boğazın serin sularına.
Ne var ki, 18 Mart günü ya denizin dibini boylayarak, ya da ağır yaralı olarak çekip gitmişlerdir gerisin geriye.
- Dünya Savaşının en önemli cephe savaşlarından birisidir Çanakkale… İtilaf devletlerinin gayesi Osmanlı’yı yenerek Almanları zayıflatmak ve Sovyetler Birliğine ulaşmaktır. Osmanlı Devleti, Almanya’nın Rusya’ya savaş ilan ettiği 1 Ağustos 1914’ün ertesi günü, Almanya ile ittifak anlaşması imzalamıştır.
14 Aralık 1914’te İstanbul’a gelen 1. Ordu Komutanlığına atanan Alman Danışma Kurulu Başkanı Mareşal Liman Von Sanders devamında 5. Ordu ve 3. Ordu komutanı da olur. Alman heyeti Osmanlı Ordusuyla ilgili geliştirme yetkisinin hemen ardından Çanakkale Deniz Savaşları sırasında hem Çanakkale hem de İstanbul Boğazının Savunma Komutanlığı Amiral Usedom getirilir.
Ancak, boğaza yerleştirilen toplar yetersizdir. Tabyalardaki toplar sabit/çalkı olduğu için gemilerden açılan ateşlere açık bir hedef olmaktadır. Oysa aynı tabyalardan gemilere ateş edilirken gemiler hareketli olduğu için açılan ateşin çoğu boşa gitmektedir.
Osmanlı Donanmasından hiçbir gemi bu savaşa katılmamıştır.
Nusrat Mayın Gemisi’nin döşediği mayınlar savaşın kaderini değiştirmiştir.
Çanakkale Deniz Savaşı iki deniz gücü arasında değil; bir tarafın savaş filosuyla karşı tarafın kara topçusu arasında geçen gün boyu süren bir çatışmadır.
3 Kasım 1914’te İtilaf Devletleri gemilerinin Çanakkale Boğazına girişiyle başlayan ve 16 Ocak 1916’da sona eren bu savaş; gün be gün yaşanan bir savaştır.
Savaşın iki seyri vardır: 1. Safhası: Denizde seyreden savaşlardır. 3 Kasım 1914-18 Mart 1915 arasında cereyan eder. Bu bölümün kahramanı, Müstahkem Mevki Komutanı Cevat Çobanlı Paşadır.
2. Safhası: 25 Nisan ile 16 Ocak 1916 arasında cereyan eden kara savaşlarıdır. Bu bölümün kahramanı da Mustafa Kemal Paşadır.
Çanakkale Boğazını denizden geçemeyen itilaf devletleri bu sefer karadan geçmek için hazırlıklara başlamışlardır. Britanya ve Fransa kuvvetlerinin 25 Nisan 1915’te de kara çıkarmasıyla Çanakkale Savaşlarının yeni bir safhası başlamıştır. Karada ve boğaz boğaza, siperler arasında ve Mustafa Kemal’in tarih sahnesine çıktığı kara savaşları başlamıştır.
Arıburnu, Seddülbahir, Kocaçimen, Conk Bayırı’nda Mustafa Kemal öncülüğünde yaşanan savunmalarla düşmana geçit verilmemiştir.
Aralık sonunda da İngiliz, Anzak ve Fransız kuvvetleri çekilmeye başlamışlardır.
- Dünya Savaşının çıkış sebebi Sanayi Devrimi'nden itibaren giderek büyüyen üretim bir yandan ham madde gereksinimini sürekli artırırken diğer yandan yeni pazarları gerektiriyordu. Diğer yandan giderek büyüyen sermaye birikimi, yeni yatırım alanları bulmaya yöneliyordu. Avrupa'nın büyük devletleri 19. yüzyıl boyunca farklı hızlarda gelişmişlerdi ve gelişmelerini sürdürebilmek ve etki alanlarını genişletmek için sıkı bir rekabet içindeydiler. Birleşik Krallık/İngiltere , Fransa, Almanya, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ve Rusya farklı ilgi alanlarına sahip olsalar da bu alanlar çok yerde iç içe girmektedir. Sonuçta bu rekabet, 20. yüzyılın başlarında bir savaşı kaçınılmaz olarak gündeme getirmişti.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Sazonov, 1914 yılı ilkbaharında İngiliz ve Fransız hükûmetleriyle görüşmeler yapar. Birleşik Krallık Hükûmeti'nin yanıtı şöyledir:
| « Eğer savaş zaferle bitecek olursa İngiltere, kendilerinin Osmanlı İİmparatorluğu arazisine ya da başka yerlerdeki arazilere (özellikle İran) yapacakları ttaleplerinin olumlu karşılanması kaydı ile İstanbul ve Boğazlar hakkındaki Rus taleplerini ttasvip edecektir. » |
Çanakkale Savaşlarında:
Bir yıllık süre içerisinde karşılıklı olarak iki yüz ellişer bin olmak üzere toplam beş yüz bin asker kaybının yaşanmıştır.
İtilaf Devletleri boğazlardan geçemediği için Rusya’nın çöküşünü hızlandırmış; 1917 Devrimini tetiklemiştir.
Çanakkale, Türk Milletine Millî Mücadele ruhunu veren bir kaynak oluşturmuştur.
1354’te atalarımız Çanakkale’den Gelibolu Yarımadasına sallarla geçerken;
18 Mart 1915’te dünyayı Çanakkale Boğazından geçirmezken;
18 Mart 2022’de Türkiye Cumhuriyeti Devleti, Cumhuriyetimizin 100. Yılına atfen 2023 metre açıklıkta yaptığı “1915 Çanakkale Boğazı Köprüsü”yle bir gerdanlık takmış iki kıtayı birleştirmiştir…
Son söz: Bu vatanı bizlere Cennet eyleyen ecdâdımızın bizlerden yegane beklentisi millet olarak her alanda akıl ve güç birliği yaparak ülkemizi muasır medeniyet seviyesinin üstüne çıkarmamızdır. 1915 Çanakkale Boğaz Köprüsü de bu beklentilere verilen en güzel ve anlamlı cevaplardan birisidir.
Bütün zamanların şehitleriyle birlikte 18 Mart Deniz Savaşı şehit ve gazilerimiz de rahmetle ve minnetle anıyoruz.
Sevgiyle, rahmetle, minnetle ve duayla…
Yorumlar
Kalan Karakter: