İzmir'deki Futbol Kulüplerinin Tarihî Arka Planı –ALTAY

ALTAY  -NÂM-I DİĞER-  BÜYÜK ALTAY
Ne sıcak ve estetik bir anlam güzelliğine sahip bir kelimedir Altay kelimemiz!.
İlk anda al al tayları çağrıştırır zihin dünyamızda… Sonra da, al al tayların eteklerinde özgürce koşuşturduğu Altay Dağlarını çağrıştırır, Asya’da ana yurudmuzda…
Altay kulübünün kuruluşu 16 Ocak 1914’tür!.. 
Kurulduğu yıllar, altı yüz yıllık bir imparatorluğun; Osmanlı’nın çöküşünün son demleri: 1. Dünya savaşının başladığı yıllar. Düşman donanmalarının Çanakkale Boğazını geçmek için durmadan seferler düzenlediği ve siperleri bombardımana tuttuğu demler…
İzmir’de Rum, Ermeni, İtalyan vb diğer unsurların politik, ekonomik, sportif baskılarına karşı bayrak açan, Rum metropoliti Hiristosmos ve avanesine karşı gençleri milliyetçilik duygularıyla donatmış, bilinçlendirilmesi görevini üstlenmiş ve Türk Millî Mücadelesinin atar damarı olmuştur Altay. Azınlıkların klasik döneme ait takım isimlerine karşılık kurucularının da Türklerin ana vatanını çağrıştıran Altay ismini seçmeleri Türk milliyetçiliği duygularının bir tezahürüdür. Türk Ocağı da kulübün hamilerinden birisidir.
 İzmir’de kurulan ve halen Yunanistan’da spor faaliyetini devam ettiren Paniainios, Apollon, Garibaldi, Pelops, İskoş ve Evangilidis gibi azınlıkların kurduğu takımlara karşı milliyetçilik hisleri ile yanan gençler, Türkçülük hareketini spor sahalarına  taşırlar. Bu noktadan hareketle de zaman içinde hem temsil ettiği mânâ hem de spordaki başarıları sebebiyle  “Büyük Altay” unvanını kazanmıştır spor severlerin gönlünde Altay.
Merhum Başbakan Adnan Menderes, Altay’ın kalecilerindendir. İttihat ve Terakki Cemiyeti mensubu Celal Bayar’ın Altay’ın kuruluşunda büyük emeği vardır.  Bir dönemin başbakanlarından Şükrü Saraçoğlu da yine Altay kulüp tarihinde önemli bir isimdir. Bir nolu kurucusu Mustafa Necati ile iki nolu kurucusu Vasıf Çınar da yine Millî Eğitim Bakanlığı yapmış isimlerdir.
14 Ekim 1925 tarihinde Mustafa Kemal İzmir’e gelir. Konak’taki Türk Ocağı binasında Altay’ın 9 Eylül Kupasını görür; “Aferin çocuklar kupa da kazanmışlar!” sözüyle onlara iltifatlar eder ve kulüp defterine şunları yazar:
“Altay Spor Kulübünde tanıdığım gençlik iftihara şayandır. Bu gençlik müvacehesinde istikbâlin kuvveti ve saadeti en bariz görülmektedir.”
Altay’ın spor tarihinden ilginç bilgi notları:
*1923’te Ankara yolculuğu ile Türkiye’de ilk deplesmana çıkan takım.
*15 kez İzmir şampiyonluğu yaşamıştır.
*Kendi bünyesinden Altınordu(1923) ve Göztepe(1925)’yi çıkarmıştır.
* Altaylı Hamit Aslan İzmir’in ilk millî futbolcusu; Said Aslan da İzmir’in ilk millî atletidir.
*Eski adı Fuar Şehirleri Kupası olan UEFA Kupasına katılan ilk Türk takımıdır.
*Türkiye Kupasını FB, GS, BJK dışında ilk kazanan (1967) takım Altay’dır.
 
Altay’ın sembol futbolcuları:
*Vahap Özaltay; 1923-1940 arasında futbol oynar. Fransa’nın Racing takımına transfer olur. Orada da başarıyla top koşturur.  Fransızları kendisine hayran bırakır. . Çalıştırıcılık yaparken Türkiye’ye ilk defa modern futbol taktiklerini ve VM sistemini getiren isimdir Vahap Özaltay, 1954’te Ordu Milli takımını da dünya şampiyonu yapmıştır. Şu anda Körfezde işleyen vapurlardan birisi de Vahap Özaltay’ın adını taşır.
*Ayfer Elmastaşoğlu: 1961-1976 arasında sadece Altay’da oynayan, millî takım forması da giymiş efsanevî bir futbolcudur. Futbola vedası sonrasında Altay ve Ege kulüplerinde de teknik direktörlük de yapmıştır.  1980’de Altay’ı çalıştırdığı yıl Türkiye Kupasını kazandırmıştır takımına.
16 Ekim 1966’da SSCB (Rusya) ile oynadığımız ve Moskova’da Rusları 2-0 yendiğimiz maçın gollerinden birisini atan futbolcu; Altay’da yetişen ve daha sonra Galatasaray’a
 
 
giden Ayhan Elmastaşoğlu’dur. Altaylı Ayfer Elmastaşoğlu’nun da kardeşidir.
Mustafa Kaplakaslan(Miço Mustafa),  Bayram Dinsel,  Kaya Köstepen, Mustafa Denizli, Ümit Kayıhan, Hayrettin Demirbaş(Kaleci), Erdi Demir, Alpay Özalan(şimdi milletvekili), Necati Ateş, İbrahim Akın, Çağdaş Atan, Sinana Kaloğlu, Okay Yokuşlu hemen aklagelen Altay’ın yetiştirdiği futbolculardır.
 
Altay’ın unutulmaz başkanları:
 Mazhar Zorlu, Nafiz Zorlu, Kemal Zorlu, Hanri Benazüs, Esin Özgener, Mahmut Özgener, Rıdvan Burteçin, Hayri Yorgancıoğlu,
Şu anda İzmir’de Bornova Fahrettin Altay arasında çalışan metroya binenlerin her durakta duydukları  “Fahrettin Altay”a gider anonsuyla kulaklarını dolduran ve de hem son durağın hem de meydanın  adını taşıyan Fahrettin Altay; 9 Eylül 1922’de ordumuz Yunan kuvvetlerini denize dökerken süvari alayının komutanıdır. Soy adı kanunu çıkınca Altay soyadını alır ve “Fahrettin Altay” adıyla İzmirlilerin gönlüne taht  kurar.
108 yıldır varlığını sürdüren Altay; Büyük Altay, Türk futbol ve spor tarihinde özel bir yere sahip olan, isminde ifadesini bulan çok derin bir kültürün ve değerin temsilcisidir.
 Sevgiyle…
 
KAYNAKÇA:
***Tarihçe-Altay Spor Kulübü; Resmî web Sitesi   www.altay.org.tr 
***  Orhan Berent:   İzmir’in yüz yıllık çınarı Altay I Agos      www.agos.com.tr 
***    136 en iyi Altay Spor Kulübü görüntüsü,     berkhizliates