"KADİFE" den/"KALE"si

Biliyorum, biliyorum çok hareketli bir İstanbul şarkısının sözleri: “Kadifeden kesesi” diye başlar ve de “kahveden gelir sesi” diye devam eder gider ya; işte ben de oradan esinlenerek “KADİFE” den/“KALE”si deyiverdim işte…
Ben güzel İzmir’imizde “Kadifekale” isim güzelliğinde, güzel Türkçemizin nezaketini, letâfetini, estetiğini, inceliğini ve maharetini görürüm… Tıpkı, Pamukkale, Kırıkkale, Çanakkale, Fındıkkale örneklerinde görüldüğü gibi… Oy benim güzel Türkçem; çanaktan kaleler yaptığı gibi, pamuktan da kadifeden de kaleler yapar: Üstelik taşa pamuk beyazlığı ve kadife yumuşaklığı vererek…
Kadifekale’nin antik dönemdeki adı Pagos olsa da artık ölü kelimeler arasında yer alan bir kelime kimliğiyle tedavülden kalkmış paralar misalidir konumu. Oysa sadece İzmirliler için değil, yurt genelinden İzmir’e ziyarete gelip giden her bir insanımızın gönül dünyasında kadife yumuşaklığında ve güzelliğinde yerini almıştır Kadifekale isim güzelliği değerli okurlarım.
Kadifekale, atalarımızla buluşmazdan önce adı ne olursa olsun artık o benim gönlümde Türkçe güzelliği ile kadife yumuşaklığında bir isim güzelliğiyle ve İzmir’in hemen her noktasından görülen Körfezin rüzgârlarıyla nazlı nazlı dalgalanan ay yıldızlı al bayrağımızla İzmir Körfezini tepeden seyreden ve Körfeze giriş çıkış yapan gemileri gözetleyen adetâ bir deniz feneri konumundadır inşâ edildiği MÖ 4. yüz yıldan günümüze kadar…
                     Tarihi yapıların bir yanında hep efsaneler vardır ya, rivayete göre Doğu Seferi sırasında Büyük İskender, kalenin bulunduğu tepede  avlanırken uyuyakalır ve bir rüya görür.  Rüyasında kendisine şehri bu tepenin eteklerine taşıması gerektiği söylenir. Taşınma süreci İskender'in ölümünden sonra da devam eder. Kaledeki ilk surlar da bu dönemde inşa edilir.
                  13. yüzyılda III. İoannis döneminde kale surları onarılırken kale içinde sarnıç, kilise ve manastır inşa edilir. 15. yüzyılda I. Mehmed tarafından yıktırılan surlar, II. Mehmed zamanında tekrar onarılır.  Türklerin eline geçtikten sonra kaledeki kilise camiye dönüştürülür. 18. yüzyıl itibarıyla kale harap bir duruma gelir ve işlevini yitirir.
                    Taş ve tuğla kullanılarak inşa edilen kalenin batı ve güney surları ile beş kulesi günümüze ulaşmıştır. Kulelerin yüksekliği 20 ila 35 m arasındadır. Kalede yer alan sarnıç, kırk direklidir ve andezit ana kayanın oyulması ile yapılmıştır. Sarnıcın üst örtüsü dikdörtgen planlı yirmi tane fil ayağın taşıdığı kemerlerden oluşmaktadır. 2.650 m3 su depolama kapasitesi olan sarnıç, 750 m2 kapalı alana sahiptir.
                     2010'ların başında İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin yürüttüğü kentsel yenileme projesi ile kalenin güney surları önünde yer alan binalar yıkılır. 2015'te kale surları yenilenir ve ışıklandırılır. Bir yıl sonra sarnıç ve mescit restore edilir. 
                       Kadifekale, 2020'de UNESCO tarafından "İzmir Tarihî Liman Kenti" adıyla oluşturulan miras alanının bir parçası olarak Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dahil edilir.                       
                       İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’in “kentte refahı büyütme ve adil paylaştırma” hedefi doğrultusunda  Kadifekale’de Temmuz 2019'dan itibaren kale içerisinde her hafta cumartesi günü üretici pazarı kurulmaya başlanır.
 Kadifekale’de açılan Yerel Üretici Pazarı, her cumartesi günü İzmir’in dört bir yanından gelen köylü ve çiftçiyi tüketiciyle “aracısız” buluşturmaya devam etmektedir.
                       Mevsimlik meyve ve sebzelerin, geleneksel yöntemlerle üretilmiş tarhana, turşu, erişte, karakılçık ekmeği, ev salçası, zeytinyağı, reçel, yöreye özgü doğal bal ve birbirinden lezzetli el işi ve ev işi mutfak ürünlerinin zenginleştirdiği yerel üretici pazarları, ziyaretçilerine köylü ve çiftçiden aracısız alışveriş yapma imkânı sağlayarak önemli bir ekonomik avantaj  sağlaması hedeflenmiştir.
                       08.00-19.00 saatleri arasında açık olan üretici pazarında İzmir Büyükşehir Belediyesi Bilim Kurulu’nun koronavirüsle mücadele kapsamında aldığı kararlar geçerli olup  altı farklı noktasından otobüslerle servis hizmeti sürdürülmektedir.
                        Cumartesi sabah 10.00'dan itibaren iki saat arayla Bostanlı İskele, Bornova Meydan, Fahrettin Altay Metro, Gaziemir Belediyesi, Şirinyer Migros Önü ve Basın Sitesinden hareket eden otobüsler Kadifekale Üretici Pazarı’na gelmek isteyenler taşınmaktadır.
 Geri dönüş servisleri ise 11.00’de başlamakta, her iki saatte bir tekrarlanmaktadır.  Kadifekale’den hareket eden son otobüs 17.30’da pazardan ayrılmaktadır.
                       Onca bilgiden sonra biz yeniden Kadifekale güzelliğine gelelim:
Hemen herşehrimizde bir gerçek vardır: Şehirlerinde yaşarken hayat gailesine kapılırlar da tabir câisse burunlarının ucundaki değerlerini görmezler. Ör: İstanbul’da yaşayıp da boğazı görmeyenler, Denizli’de yaşayıp da Pamukkale’yi görmeyenler, Bursa’da yaşayıp da İnkaya Çınarı’nı-Uludağ’I görmeyenler olduğu gibi, İzmir’de yaşayıp da Kadifekale’ye gitmeyenler vardır.
İşte bu yazımızın gayelerinden birisi de  bu konuda bir bilinç oluşmasına katkı sağlamaktır. Bireysel ziyaretler elbette önemldir de asıl olması gereken özellikle ilk, orta ve lise öğrencilerimizin Kadifekale’yi görmelerinin sağlanması için Millî Eğitim Müdürlüklerinin organizesiyle okul öğrencilerinin bir plan dahilinde Kadifekale başta olmak üzere İzmir’in değer ifade eden yerlerinde gezdirilmesidir.
Değerli okurlarım; “Gitmediğin yer senin değildir!..” diyen çok doğru bir sözümüz vardır. Gitmediğiniz, görmediğiniz, dokunmadığınız yeri sevemezsiniz. AYnen tanışmadığınız insanları sevemediğiniz gibi. Onun için siz siz olun ister ferdî, ister ailecek, isterse gruplar oluşturarak Kadifekale’yi geziniz. Geziye giderken de aracın kasetçalarında “Kadifeden kesesi, kahveden gelir sesi!..” diye başlayan şarkıyı da açmayı unutmadan…
Ne demiştik yazıya başlarken:
 “KADİFE” den/“KALE”si
 Sevgiyle…